Nie można w opisie dzisiejszych wydarzeń odnotować, że inicjatorem obchodów Dnia Reymonta w Łodzi i Lipcach Reymontowskich jest Marcel Szytenchelm, aktor, reżyser i animator kultury. W rozmowie z nami powiedział:

Obojętnie czy „Chłopi” będą lekturą, czy „Ziemia obiecana” będzie uznawana za najlepszą powieść, i opis Łodzi, my mamy własne zdanie, my remontowcy wiemy, że nikt lepiej nie opisał Łodzi i nigdy lepiej nie opisał wsi niż on. Ja co roku czytam „Chłopów” od deski do deski. Nie robię tego z musu, a ciekawości – odczytywania powieść za każdym razie w innym klimacie, zmieniającym się świecie. Naprawdę znakomity język noblisty wciąż porywa.

Przejazd specjalnym pociągiem był bezpłatny, a w wagonach gościli nie tylko miłośnicy literatury, ale i całe rodziny, turyści oraz lokalni działacze kultury.

Pociąg zatrzymywał się na stacjach: Łódź Widzew, Gałkówek, Koluszki, Rogów i Przyłęk Duży. Na każdej z nich pasażerów witały zespoły ludowe, które wprowadzały w klimat dawnych Lipiec Reymontowskich, znanych z powieści „Chłopi”. Koła Gospodyń Wiejskich serwowały regionalne przysmaki, a podróż była prawdziwą ucztą dla zmysłów.

Rok Reymonta i powieść, która zmieniła Lipce

Rok 2025 został ogłoszony rokiem Władysława Stanisława Reymonta – wybitnego pisarza, laureata literackiej Nagrody Nobla. To szczególny czas upamiętnienia twórcy „Chłopów”, którego setna rocznica śmierci przypada w tym roku. Reymont, zanim został pisarzem, pracował jako dróżnik na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, a jego doświadczenia z życia na prowincji i obserwacje codzienności mieszkańców wsi stały się kanwą najważniejszego dzieła jego życia.

Powieść „Chłopi” to epopeja wiejska, której akcja toczy się w Lipcach – miejscowości, która dziś nosi nazwę Lipce Reymontowskie. Reymont mieszkał tu w latach 1888–1893, a opisywane przez niego krajobrazy, obyczaje i postaci są inspirowane rzeczywistymi ludźmi i zdarzeniami. W powieści znajdziemy dramat rodziny Borynów, konflikty, miłość, zazdrość i walkę o ziemię – wszystko osadzone w rytmie przyrody i pracy na roli.

Wieś, która stała się symbolem

Lipce Reymontowskie położone są między Łodzią a Skierniewicami. Wieś założono już w XIV wieku, ale światową sławę zyskała dzięki Reymontowi. Od 1984 roku oficjalnie nosi nazwę z członem „Reymontowskie”, choć już wcześniej była znana jako Lipce. Dziś to miejsce kultowe dla miłośników literatury – w Lipcach znajdują się aż cztery pomniki Reymonta, szkoła podstawowa jego imienia, Muzeum Regionalne oraz Zagroda Ludowa, gdzie można zobaczyć, jak wyglądało życie chłopów w czasach, które opisał noblista.

W Lipcach Reymontowskich pielęgnuje się pamięć o pisarzu i jego dziele. Działa tu jeden z najstarszych zespołów ludowych w Polsce – Amatorski Zespół Regionalny im. Wł. St. Reymonta, założony w 1932 roku. Zespół powstał, by podziękować pisarzowi za umieszczenie akcji „Chłopów” właśnie w Lipcach i promować lokalny folklor.

Anegdoty i wspomnienia o Reymoncie

Wśród mieszkańców Lipiec krążą liczne anegdoty i wspomnienia o Reymoncie. Choć nie żyje już nikt, kto pamiętałby pisarza osobiście, zachowały się opowieści przekazywane z pokolenia na pokolenie. Reymont był często widywany z notatnikiem w ręku. Podobno potrafił zatrzymać orszak weselny, opuszczając szlaban na torach – wypuszczał go dopiero wtedy, gdy wszystko dokładnie opisał. Takie zachowanie nie zawsze zyskiwało mu sympatię. Wielu też postrzegało go jako „lenia i próżniaka”, który „nic nie robił, tylko pisał”.

Po ukazaniu się „Chłopów” lipczanie mieli do Reymonta pretensje – zwłaszcza o sposób przedstawienia postaci Jagny, która w powieści uchodziła za kobietę „wyzwoloną” i kontrowersyjną. Z czasem jednak pretensje przerodziły się w dumę – Lipce stały się słynne nie tylko w kraju, ale i za granicą, a mieszkańcy są z tego powodu bardzo dumni.

Muzeum i pamiątki po Reymoncie

W Muzeum Regionalnym im. Wł. St. Reymonta można zobaczyć dawne stroje, sprzęty domowe i narzędzia rolnicze – takie same, jak te opisywane w powieści. Reymont nie zostawił po sobie w Lipcach wielu pamiątek – cały swój majątek zmieścił w walizce, wyjeżdżając stąd. Jedyną pamiątką bezpośrednio związaną z pisarzem, która trafiła do muzeum, jest bryła soli z pięknymi kryształami, którą otrzymał od górników z Wieliczki w 1925 roku.

W Lipcach przy stacji kolejowej znajduje się pamiątkowa tablica. W Zagrodzie Ludowej można zobaczyć autentyczne budynki przeniesione z okolicznych miejscowości – chałupy, oborę, stodołę i spichlerz, które przenoszą zwiedzających w świat „Chłopów”.

Obchody Dnia Reymonta w Lipcach

Pociąg specjalny dotarł do Lipiec Reymontowskich o godzinie 16:18. Na miejscu rozpoczęły się oficjalne obchody Dnia Reymonta. W programie znalazły się: korowód ludowy, występy artystów, spotkania z twórcami ludowymi, kiermasz sztuki ludowej, wystawy okolicznościowe oraz koncerty gwiazd. Lipczanie i goście mogli poczuć klimat dawnej wsi, spróbować lokalnych przysmaków i poznać dziedzictwo regionu.

Z kolei udział Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej w obchodach nie jest przypadkowy. Reymont był nie tylko pisarzem, ale i kolejarzem – pracował na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, często przebywał na stacjach między Łodzią a Lipcami. Tam obserwował życie codzienne mieszkańców wsi, które później opisał w „Chłopach”. Podróż specjalnym pociągiem była więc symbolicznym powrotem do korzeni pisarza i jego twórczości.