Przede wszystkim należy wskazać, że świadczenia alimentacyjne wobec byłych małżonków można podzielić na dwa rodzaje: tzw. obowiązek alimentacyjny zwykły oraz obowiązek alimentacyjny rozszerzony.

W przypadku obowiązku alimentacyjnego zwykłego byli małżonkowie mają równe prawa, a co za tym idzie zobowiązani są do spełnienia takich samych przesłanek. Osoba, która chce otrzymać alimenty musi udowodnić popadnięcie w stan niedostatku (czyli, że nie ma możliwości własnymi siłami zaspokoić własnych podstawowych i niezbędnych potrzeb życia; co istotne, stan niedostatku nie może wynikać z winy samego roszczącego o alimenty, np. jeśli dana osoba nie podejmuje pracy pomimo takiej możliwości).

Kolejną przesłanką wystąpienia obowiązku alimentacyjnego zwykłego jest brak uznania, któregoś z małżonków za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeństwa. Oznacza to, że obowiązek zwykły może zaistnieć w sytuacji gdy sąd orzekł, iż wina rozpadu pożycia małżeńskiego spoczywa na obojgu małżonkach lub że wina nie została orzeczona przez sąd ze względu na żądanie małżonków, lub sąd uznał, że żaden z małżonków nie ponosi winy za rozpad pożycia małżeńskiego.

Trwanie obowiązku alimentacyjnego zwykłego jest ograniczone czasowo. Obowiązek zwykły wygasa po upływie 5 lat od wydania orzeczenia rozwodowego. Wygaśnięcie obowiązku następuje także po ponownym małżeństwie osoby uprawnionej lub śmierci któregoś z małżonków.

Drugim obowiązkiem alimentacyjnym występującym pomiędzy byłymi małżonkami jest obowiązek rozszerzony, który może mieć zastosowanie jedynie, gdy w wyroku orzekającym rozwód tylko jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego.

Drugi małżonek, aby otrzymać alimenty musi spełnić dwie przesłanki. Po pierwsze musi istnieć orzeczenie o braku winy w rozpadzie pożycia małżeńskiego tegoż małżonka, z jednoczesnym uznaniem drugiego małżonka za wyłącznie winnego. Drugą przesłanką, którą małżonek niewinny musi udowodnić jest pogorszenie sytuacji materialnej małżonka wywołane przez rozwód.

Przepisy nie wskazują wprost na czym ma polegać pogorszenie sytuacji materialnej. Należy wskazać, iż z sytuacją taką mamy do czynienia, jeżeli po rozwodzie małżonek roszczący o alimenty będzie miał sytuację materialną gorszą niż wcześniej w małżeństwie, a pogorszenie ma charakter wyraźnie odczuwalny.

Szczególny obowiązek alimentacyjny nie jest związany terminem wygaśnięcia. Obowiązek alimentacyjny wygasa w przypadku orzeczenia o zmianie obowiązku alimentacyjnego, a także w momencie ponownego wejścia w związek małżeński osoby uprawnionej oraz śmierci jednego z byłych małżonków.

Joanna Chrostowska, radca prawny

Kancelaria Radcy Prawnego

Skierniewice, ul. Jagiellońska 29 lok. 410

kancelaria.chrostowska@gmail.com, joanna.chrostowska.oirpwarszawa.pl 

tel. 573 180 209