Kontrolą objęto okres od stycznia 2014 roku do września 2017 roku. NIK wskazuje Żyrardów jako przykład jednego z 13 samorządów, gdzie nierzetelnie dokumentowano postępowania podatkowe, nie podejmowano lub w ograniczonym zakresie podejmowano działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, m.in. poprzez zaniechanie gromadzenia materiałów dowodowych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

W okresie prawie 4 lat w mieście Żyrardowie nie zgromadzono materiału dowodowego w 35 postępowaniach (65 proc. ogółu przeprowadzonych w badanym okresie), w wyniku których wydano 31 decyzji umarzających zaległości podatkowe w kwocie 1 783 tys. zł oraz cztery decyzje o odmowie udzielenia ulg w kwocie 3,5 tys. zł.

Żyrardów należał też do 7 spośród 24 samorządów, w których urzędnicy nienależycie wywiązywali się z ustawowego obowiązku sporządzania uzasadnienia faktycznego i prawnego decyzji.

W mieście wymogów ordynacji podatkowej nie spełniono należycie w przypadku 32 decyzji (co stanowi aż 94 proc. wszystkich decyzji umarzających zaległości podatkowe w badanym okresie). Uzasadnienia tych decyzji były bardzo ogólne. Na przykład, w przypadkach dotyczących jednostek organizacyjnych gminy podawano, że przyznane na dany rok środki budżetowe przeznaczono „na podstawowe wydatki związane z bieżącą działalnością” lub na „wydatki rzeczowe” (pomimo tego, iż część tych środków była zaplanowana na opłacenie podatków). Przyznanie ulg podmiotom gospodarczym uzasadniano m.in. przejściowymi kłopotami finansowymi, czy też brakiem środków finansowych spowodowanym prowadzonymi inwestycjami.

NIK w sumie skontrolował 24 samorządy w całym kraju, w tym urzędy gmin i miast. Niemal wszędzie zauważył, że urzędnicy zbyt uznaniowo umarzają zaległości podatkowe. W większości skontrolowanych jednostek postępowania prowadzono niezgodnie z prawem i nierzetelnie. Urzędnicy niewłaściwie gromadzili materiał dowodowy, nie dochowywali terminów oraz nie przestrzegali jawności postępowań. Dodatkowo większość do wiadomości publicznej podawała nieprawdziwe kwoty umorzeń dla poszczególnych przedsiębiorców. Istotna jest również skala nieprawidłowości – ujawniono je w aż 36 proc. postępowań, w których umorzono łącznie ponad 22 mln zł.

Kontrolerzy przeanalizowali dokumentację dotyczącą prawie 2 tysięcy postępowań podatkowych (spośród 5,8 tys. przeprowadzonych przez badane gminy). Zakończyły się one wydaniem 1,5 tys. decyzji umarzających zaległości podatkowe - na kwotę 33 mln zł. Ulg odmówiono w przypadku 413 decyzji - na kwotę 10,3 mln zł.

Ponad połowa skontrolowanych gmin nieprawidłowo stosowała też zasady udzielania szczególnej formy pomocy - de minimis. Ulgi były przyznawane przedsiębiorcom nawet wtedy, gdy nie przedstawili dokumentacji niezbędnej do ich uzyskania./

na pdst. raportu NIK ws. umarzania zaległości podatkowych