Strajk szpularek w Żyrardowie w 1883 roku był jednym z pierwszych i największych zrywów robotniczych w Królestwie Polskim. To wydarzenie miało ogromne znaczenie dla kształtowania się świadomości klasowej i walki o prawa pracownicze w Polsce. Zorganizowały go przede wszystkim kobiety zatrudnione w lokalnej fabryce lniarskiej, zwane szpularkami. Przyczyny strajku były złożone: złe warunki pracy, niskie płace i arbitralne decyzje pracodawcy, który zdecydował się obniżyć wynagrodzenia części robotnic. Szpularki, zdesperowane sytuacją, postanowiły przeciwstawić się niesprawiedliwości. Strajk szybko się rozrósł i przerodził w demonstracje uliczne. Robotnice domagały się lepszych warunków pracy i godziwych płac. Władze carskie brutalnie stłumiły protesty, a strajk zakończył się porażką. Mimo że strajk nie przyniósł natychmiastowych efektów, miał ogromne znaczenie symboliczne. Pokazał, że robotnicy są gotowi walczyć o swoje prawa i że nawet słabsza grupa społeczna, taka jak kobiety, może podjąć zbiorowe działanie. Strajk szpularek przyczynił się do wzrostu świadomości klasowej i stał się jednym z ważniejszych momentów w historii polskiego ruchu robotniczego.